Mogen we ook nog fouten maken?
Wie zijn fouten open tegemoet treedt, leert meer en is uiteindelijk succesvoller. Maar dat valt niet mee in een maatschappij die draait om presteren. In het meinummer van Psychologie Magazine: een pleidooi voor een beetje meer faal-tolerantie.
De dag waarop ik leerde dat fouten maken niet mag, staat mij nog haarscherp voor de geest. Het was koud en de zon scheen, mijn vriendin en ik tennisten buiten. Hoewel de brugklas mij van haar en onze andere klasgenoten gescheiden had (zij mavo, ik vwo) wisten we elkaar nog altijd direct na school te vinden. Toen we naar binnen kwamen om iets te drinken, spraken haar moeder en tante over een bekende voorstelling die naar de stad zou komen. ‘Ken je dat stuk?’ Ze keken me vragend aan. Ik had geen idee. Nooit van gehoord zelfs. De blikken van deze twee volwassen vrouwen keurden mij. ‘En dát doet dan vwo,’ zei de moeder van mijn vriendin.
Ik maak fouten, dus ik besta
Voor missers, fouten en mislukkingen is weinig tolerantie in onze maatschappij. De bedoeling is dat je het goed doet, dat het lukt, dat je het wéét – zeker als je opleidingsniveau of positie daar aanleiding toe geeft. Het enige voordeel dat we uit fouten lijken te halen, is als anderen ze maken: dan vijzelen we er onze eigenwaarde mee op. Weet een presentator het even niet, dan lachen we hem uit. Gaat een bekende ondernemer aan zijn eigen succes ten onder, dan schenken we onszelf nog eens bij. En een leidinggevende die de zaak verkeerd heeft ingeschat, die moet natuurlijk het veld ruimen.
De afkeer van falen is de afgelopen jaren alleen maar erger geworden, vindt psycholoog en faalexpert Arjan van Dam. ‘Dat fouten maken menselijk is, zal niemand ontkennen,’ schrijft hij in zijn boek De kunst van het falen. ‘Maar door de nadruk op prestaties hebben fouten een minderwaardige plek gekregen.’ We vinden allemaal dat mislukken moet kunnen, maar ondertussen rekenen we elkaar er keihard op af.
(...)
Zonder mislukkingen geen succes
Psychologen, schrijvers en therapeuten hebben ontdekt dat falen en succes helemaal niet zo tegengesteld zijn aan elkaar als je zou denken. Zonder mislukkingen geen succes, constateert Sarah Lewis zelfs in haar boek De kracht van mislukking, dat begin dit jaar verscheen. Daarin laat ze met inspirerende voorbeelden uit de kunst en wetenschap zien hoe falen en openstaan voor ‘het niet weten’ een bron van vooruitgang kan zijn. Thomas Edison bijvoorbeeld, die ondanks talloze mislukte pogingen om een lichtgevende lamp te maken bleef doorzetten, zei: ‘Ik heb niet gefaald, ik heb eenvoudig tienduizend manieren ontdekt die niet werken.’
Lees verder over foutenlabs, fuckup nights en hoe je ontspannen leeft met een beetje ruimte voor fouten op de site van Psychologie Magazine.
